اركسترهای دولتی زیر ذره بین مهر-۲؛

چرا اركستر سازهای ملی را تعطیل كردید؟

آتلیه دات کام: یکی از خوانندگان و مدرسان شناخته شده موسیقی ایرانی ضمن انتقاد از نحوه مدیریت ارکسترهای دولتی معتقد می باشد این مجموعه ها می توانستند از ظرفیت موسیقی اقوام در رپرتوارهایش بیشتر استفاده کنند.

حسین علیشاپور خواننده موسیقی ایرانی که طی سالهای اخیر در پروژه های زیادی حضور داشته و سابقه اجرا با ارکستر سازهای ملی و ارکستر ملی ایران را نیز دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره عملکرد ارکسترهای دولتی خصوصاً ارکسترهای زیرمجموعه بنیاد فرهنگی-هنری رودکی توضیح داد: اساساً تشکیل ارکسترهای مختلف از طرف بخش های فرهنگی در رابطه با دولت و حاکمیت به قدری اهمیت دارد که می تواند معیار و مبنایی برای موجودیت و کلّیت موسیقی کشور باشد پس باید به این نکته واقف باشیم که ظهور و بروز چنین مجموعه های موسیقایی جزو الزامات و وظایفی است که دولت ها باید نسبت به تشکیل آن برنامه ریزی کنند. در این چارچوب تعیین کیفیت عملکرد ارکسترهایی چون ارکستر سمفونیک تهران و یا ارکستر ملی ایران هم جزو همین وظایف است.
وی اضافه کرد: این وظیفه همه دولت ها و اصلاً حاکمیت است که پس از تشکیل مجموعه هایی چون ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی نسبت به حمایت های همه جانبه از آن نهایت تلاش خودرا انجام داده و از هیچ حمایتی در این رابطه نیز مضایقه نکند. این نحوه حمایت نیز از تزریق پول و بودجه شروع و تا برنامه ریزی برای برگزاری کنسرتهای مختلف ادامه پیدا می کند.
علیشاپور که سابقه خوانندگی در «ارکستر سازهای ملی» را نیز دارد اضافه کرد: نمی دانم چه شد که با وجود استقبال تماشاگران از تنها کنسرت برگزار شده از طرف این ارکستر در سال ۹۳ به سبب این که پروژه توجیه مالی ندارد، ارکستر را منحل کردند! توجیهی که به اعتقاد من یکی از عجیب ترین و خنده دارترین حرف هایی است که می شد بعنوان دلیل برای تعطیلی یک ارکستر دولتی زد. درست مثل این است که ما از فرزند تازه متولد شده خود بخواهیم برای ما پول تولید نماید و حالا که نمی تواند بگوییم خلقتش در این دنیا بیهوده بوده است!
تجدیدنظر در نحوه گزینش نوازندگان ارکسترهای دولتی
این خواننده موسیقی ایرانی اشاره کرد: لطفاً بدانیم که برای تشکیل و احیای ارکسترهای دولتی هیچ منتی بر سر موسیقی و موسیقی دان نیست برای اینکه نهادهایی چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد فرهنگی هنری رودکی باید با هدف کمک به احیای هویت ملی و جهانی ارکسترهای مختلف را ایجاد کرده و از هنرمندان حمایت کنند. این حمایت هم بطور قطع دوجانبه است. یعنی وقتی حقوق و دستمزد و دیگر مزایا به هنرمندان یک ارکستر دولتی در زمان و میزان استاندارد آن پرداخت می شود، از آن سو هم هنرمند متعهد می شود که برمبنای میزان ارزش و اعتباری که داده شده به انجام کار هنری خود اقدام نماید. ضمن این که برگزاری مستمر و منظم کنسرت به صورت برنامه ریزی شده و مدون می توانست قسمتی از دستاوردهای ارکسترهای دولتی در این چند ساله باشد که در مقاطع مختلف با فراز و نشیب های زیادی هم همراه شد.
علیشاپور در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به برخی اولویت ها و راهکارهای مدیریت ارکسترهای دولتی اظهار داشت: یکی از مهم ترین مواردی که در مدیریت دولتی ارکسترها مورد توجه است، نحوه گزینش نوازندگان و هنرمندان این مجموعه هاست که باید با رویکرد فنی تر و مناسب تری صورت گیرد. نکته دیگری که در همین راستا می تواند مورد توجه قرار گیرد نحوه انتخاب نوازندگان برای ارکسترهای سمفونیک و ارکستر ملی است که من خودم شاهد بودم در زمانی، به سبب اینکه نوازنده برای نوازندگی آثار جهانی و بین المللی آموزش دیده بود، قادر به نوازندگی آثار ایرانی در مایه هایی چون «سه گاه» و «افشاری» نبود. شرایطی که اصلاً ربطی به توانمندی نوازنده نداشته و مستقیماً به نحوه انتخاب و به کارگیری نوازنده ها در تخصصشان باز می گردد؛ وگرنه نوازندگان ارکستر ملی نوازندگان توانایی بوده و هستند که می بایست در ارکسترهای در رابطه با تخصص خود به صورت مجزا مدیریت شده و هر نوازنده ای بر سرجای خودش بنشیند.
وی اضافه کرد: نکته دیگری که می تواند مورد توجه قرار گیرد نحوه انتخاب رهبر ارکستر برای کنسرتهای ارکستر ملی است که لازم است علاوه بر توانایی که یک رهبر ارکستر برای آثار جهانی دارد، در حوزه موسیقی ایرانی نیز تسلط کاملی داشته باشد که از مجموعه ای چون ارکستر ملی یک نوای ملی به گوش مخاطب برسد. مساله بعدی انتخاب رپرتوارهاست که چه بهتر از این پس شرایط مدیریت ارکسترها برای انتخاب برنامه برگرفته از آثار در رابطه با موسیقی نواحی ایران هم باشد تا وقتی ارکستر ملی ایران در جایی غیر از پایتخت کنسرت برگزار می نماید اغلب موسیقی ها به شکلی تنظیم شده باشند که شنونده شاهد اجرای آثاری در رابطه با موسیقی همان منطقه باشند. واقعاً این چه اشکالی می تواند داشته باشد؟ اینها به اعتقاد من ملزومات مدیریت یک ارکستر هستند که می بایست هم در حوزه صرف بودجه و هم در حوزه مدیریت روی آن متمرکز بود.


منبع: آتلیه دات كام