روایت مهر از نواهای عاشورایی – ۲۱؛

شنیدن نغمه های متفاوت خواننده معروف در دوشنبه کربلا

آتلیه دات کام: آلبوم موسیقی دوشنبه کربلا با صدای دولتمند خالف خواننده پیشگام موسیقی کشور تاجیکستان از آثار موسیقایی بینا فرهنگی است که در اوایل دهه نود با موضوع اربعین حسینی پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: عرصه تولید آثار موسیقایی در رابطه با مضامین و رویدادهای مذهبی و اعتقادی همیشه جزو پرطرفدارترین و در عین حال پرچالش ترین عرصه های فرهنگی هنری کشورمان بوده است که طی سالهای متمادی دوشادوش سایر کارهای فرهنگی هنری در رابطه با این مساله مورد توجه مخاطبان و هنرمندان قرار گرفته است.
تولیدات این حوزه بااینکه همیشه در معرض بهتان های فراوان همچون «سفارشی بودن» قرار داشته اند اما به سبب حس و حال موجود در آنها که برگرفته از باورها و اعتقادات نهفته در ضمیر خیلی از مخاطبان بالقوه است، در بیشتر موارد فعالیت در این عرصه را با استقبال هنرمندان مواجه کرده است.
همزمان با ایام سوگواری سیدالشهدا (ع) بر آن شدیم تا نگاهی اجمالی به تولیدات موسیقایی مختلف در رابطه با قیام عاشورا در کشورمان در قالب های گوناگونی چون آلبوم، موسیقی متن فیلم و سریال، اجرای زنده و مواردی از این دست داشته باشیم. در این چارچوب آنچه مورد توجه قرار گرفته و می گیرد، فقط مرور و یادآوری آثار برجسته حوزه موسیقی «عاشورایی» است که در سالهای دور و یا نزدیک تولید و در بازار موسیقی عرضه شده اند. آثاری که طبیعتاً تعدادی از آنها از درجه کیفی ممتاز برخوردار بوده اند و شاید برخی دیگر با انتقاداتی هم در موعد انتشار به لحاظ موسیقایی و محتوایی مواجه بوده اند اما همه در یک وجه اشتراک دارند و آن ماندگاری در حافظه جمعی دل بستگان اباعبدالله (ع) است.
در بیست و یکمین قسمت از سلسله گزارش های «روایت مهر از نواهای عاشورایی» که همچون دوره های گذشته طی ایام محرم و صفر پیش روی مخاطبان قرار می گیرد، به سراغ آلبوم «دوشنبه کربلا» با صدای دولتمند خالف رفتیم که آذر ماه سال ۱۳۹۳ توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران همزمان با فرا رسیدن ایام اربعین حسینی در دسترس مخاطبان قرار گرفت. مجموعه ای که بواسطه حضور این هنرمند بهادار موسیقی کشور تاجیکستان که طی دهه های اخیر علاوه بر محبوبیت در کشور خود، میان مخاطبان دیگر کشورهای منطقه نیز مورد توجه قرار گرفته، شرایطی را پیش روی شنوندگان قرار داد، که توانست به عنوان یک اثر بینافرهنگی با موضوع شهادت حضرت سیدالشهدا خصوصاً راه پیمایی با شکوه اربعین معرفی شود.

دولتمند خالف همچون هنرمندان پیشگام موسیقی کشور تاجیکستان شمرده می شود که علاوه بر کسب آموزش های در رابطه با خوانندگی و نوازندگی موسیقی دانش آموخته مدرسه موسیقی و دانشگاه هنر تاجیکستان است. این خواننده و نوازندگی تاجیکی در بیشتر آثار خود از اشعار مولانا بهره برده و علاوه بر خوانندگی در نواختن سازهایی چون قیچک، دوتار و رباب مهارت داشته و اکنون نیز به عنوان مدرس در دانشگاه ها و گرچه تا به امروز مجموعه ها و آلبوم های مختلفی از موسیقی در رابطه با مضامین عاشورایی در بخش ها و سبک ها و گونه های مختلف موسیقایی پیش روی مخاطبان قرار گرفته، اما انتشار آثاری که هنرمندانش به صورتی در جغرافیایی غیر از ایران زندگی می کنند، می تواند دربرگیرنده ابعاد فرهنگی و اجتماعی مختلفی در رابطه با عزاداری حضرت سیدالشهدا باشد مراکز آموزشی کشور تاجیکستان مشغول به فعالیت است. از مهم ترین آثار او هم می توان به «بوم»، «بهار آمد»، «شاه پناهم بده»، «دور مشو» و آثار شاخص دیگر اشاره نمود.
گرچه تا به امروز مجموعه ها و آلبوم های مختلفی از موسیقی در رابطه با مضامین عاشورایی در بخش ها و سبک ها و گونه های مختلف موسیقایی پیش روی مخاطبان قرار گرفته، اما انتشار آثاری که هنرمندانش به صورتی در جغرافیایی غیر از ایران زندگی می کنند، می تواند دربرگیرنده ابعاد فرهنگی و اجتماعی مختلفی در رابطه با عزاداری حضرت سیدالشهدا باشد و عظمت این رویداد را از پس پرده یک فعالیت هنری مانند موسیقی با جلوه زیباتری نمایان کند. شرایطی که هنرمندانی چون دولتمند خالف طی سالهای اخیر به خوبی ثابت کرده اند که می توانند از پس اجرای آن برآیند و چارچوبی را پیش روی شنوندگان قرار دهند که اصلاً هم ربطی به مرزهای جغرافیایی نداشته و می تواند سبب شنیدن نواها و نغمه های شود که علاوه بر تفاوت های موسیقایی از حس و حال کمتر تجربه شده و دلنشینی نیز برخوردارست.
شرایطی که یکی از جلوه های آن آلبوم «دوشنبه کربلا» بود و بااینکه با کلید واژه سفارشی بودن ممزوج پیدا کرد، اما توانست خودرا در ردیف آثار فاخری قرار دهد که هم موسیقی اش و هم محتوایش حرف های زیادی برای گفتن از عظمت حضرت سیدالشهدا و کرامت ایام سوگواری شهادت ایشان خصوصاً اربعین حسینی دارد.
دست اندرکاران تولید آلبوم «دوشنبه کربلا» در توضیح این آلبوم نوشته بودند: «داستان پرآب چشم کربلا، همان قصه عشق است که از هر زبانی شنیده می شود، نامکرر است. خون خدا، چون چشمه اشک عاشقانش، جغرافیا را در می نوردد و تاریخ را سیراب می کند؛ گا ه واژه می شود در شعر؛ گاه نوا می شود در ساز و گاه نغمه می شود بر لب، اقیانوس ناآرام نام حسین (ع) از نینوا سرچشمه می گیرد. در ایران با خون سیاوش می آمیزد و سرانجام در مدینه جان بار می افکند.
فارسی و تازی و شرقی و غربی، هریک به زبان خود، پرده از جمال جمیل راز ثارالله بر می دارند. اینک این شیفته فرهنگ عاشوراست که به لحن و ادب تاجیکان، از خورشید به خون در نشسته کربلا می گوید. دولتمند خالف تاجیک. آواز او یادمان پیوستگی معنوی فارسی زبانان و نشان هویت دینمدار ایشان است و این دفعه روایت آن دوشنبه خونبار را از گلوی نوحه خوان مردی از شهر دوشنبه، همسایه فرهنگی مان می شنویم.»

آلبوم «دوشنبه کربلا» که توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران پیش روی مخاطبان قرار گرفت، دربرگیرنده ۱۲ قطعه موسیقایی با اسامی «هنگام محرم شد و هنگام عزا» با شعر علیرضا قزوه، «قیامت در زمین کربلا شد» برمبنای ترانه های فولکلوریک کشور تاجیکستان، «کربلایی کربلایی کربلا» با شعر مولانا، «ای قوم در این عزا بگریید» با شعر سیف فرغانی، «برای خاطرم غم آفریدند» با شعر بی دل دهلوی، «نیزه را سرور من بستر راحت کردی» با شعر محمد علی عجمی، «شاه حسینم» برمبنای ترانه های فوکلوریک تاجیکی، «بوی خوش تو هر که ز باد صبا شنید» با شعر حافظ، «یک حکایت دارم از رسول» برمبنای ترانه های فولکلوریک تاجیکی و قطعات سازی و آوازی دیگر بود که آذرماه سال ۱۳۹۳ مصادف با ایام اربعین حضرت سیدالشهدا در قالب یک مراسم رونمایی با حضور حجت الاسلام شهاب مرادی رئیس وقت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، حمیدرضا نوربخش مدیر عامل خانه موسیقی، علی شبستری رییس وقت هیئت مدیره انجمن دوستی ایران و تاجیکستان، طاهر شریفی رایزن فرهنگی وقت سفارت تاجیکستان در ایران، علیرضا قزوه شاعر و معاونان و مدیران سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران منتشر گردید.
حجت الاسلام شهاب مرادی در آیین رونمایی از این آلبوم عاشورایی بود که ضمن بیان تجربیات خود از سفر به تاجیکستان و لزوم آشنایی مردم ایران با فرهنگ این کشور همزبان اظهار داشت: با تجربه ای که در مسافرت به تاجیکستان دارم احساس می کنم که لازم است هر ایرانی تاجیکستان را ببیند چونکه ایران و تاجیکستان از یک فرهنگند. به هر حال خطوط جغرافیایی امت ها را از هم جدا نمی نماید. امت اسلامی یکپارچه و یک خانواده است. شما در معاشرت با مردم تاجیکستان و دیدن عفت و پاکی آنها تصور می کنید که هیچ بدی و هیچ انسان بدی در میان آنها نیست چونکه این مردم پاک و زلال و دوست داشتنی هستند.
وی در این مراسم بود که با قدردانی از علیرضا قزوه به سبب پیشنهاد و معرفی هنر دولتمند خالف خواننده آلبوم «کربلا دوشنبه» اضافه کرد: نام این آلبوم به ارتباط بین دوشنبه و عاشورا اشاره دارد؛ دوشنبه روز عزیزی در ایران است، شنبه روز رسول خدا، یکشنبه روز حضرت امام علی (ع) و صدیقه طاهره و دوشنبه روز امام حسن (ع) و امام حسین (ع) است.
علیرضا قزوه هم در آیین رونمایی این اثر موسیقایی بود که ضمن قدردانی از انتشار آثاری اینچنین در زمینه موسیقی عاشورایی اظهار داشته بود: دولتمند خالف گردآورنده این آلبوم موسیقی دارای صدا و آواز بسیار خوبی است. او از لهجه تاجیکی مهربانی برخوردارست. مردم تاجیکستان دولتمند خلف را سفیر فرهنگی و سیاسی این کشور می دانند. وی در تاجیکستان بسیار شاخته شده است و مردم ایران نیز بارها صدای او را شنیده اند.
این شاعر که به صورتی معرف تولید پروژه «دوشنبه کربلا» در کشورمان بود، در این مراسم بود که درباره ی ایده اجرای پروژه بیان کرد: در سفری که با تاجیکستان داشتم از دولتمند خالف درخواست کردم تا آلبوم مستقلی پیرامون کربلا تولید نماید که او هم آنرا پذیرفت. از سفری که به این کشور داشتم و جلسه ای که پیرامون انتشار این آلبوم موسیقی داشتیم کار در نهایت یک هفته ای در این کشور ثبت گردید و مقدمات انجام این پروژه شروع شد. انتشار این آلبوم به خوبی نشان داد که امام حسین (ع) متعلق به همه مردم جهان است. پیش بینی می کنم که مردم استقبال بسیار خوبی از این آلبوم کنند.

علی اشرف مجتهد شبستری رییس هیئت مدیره انجمن دوستی ایران و تاجیکستان و سفیر اسبق ایران در تاجیکستان نیز در مراسم رونمایی از آلبوم «دوشنبه کربلا» اظهار داشته بود: خوانندگی در تاجیکستان عرفانی است و در آنجا، به خوانندگان حافظ می گویند که عموماً اشعار عارفانه می خوانند. من واسطه سفرهای مختلفی که به این کشور داشتم، خاطرات زیادی از تاجیکستان دارم که بصورت کتاب به زودی منتشر خواهد شد. تاجیکستان که زیر یوغ شوروی بوده، با چنگ و دندان توانسته فرهنگ غنی خودرا نگه دارد. بار سنگینی نسبت به تاجیکستان بر دوش ماست و پس از فروپاشی شوروی، وظیفه شرعی و ملی مردم ایران است که به این کشور کمک نماییم و آنها نیازمند کتاب ها و فرهنگ ما هستند.
رئیس هیئت مدیره انجمن دوستی ایران و تاجیکستان با اشاره به علاقه مردم این کشور به دوده (ع) اظهار داشت: من از مردم این کشور شنیدم که در زمان شوروی، در زیرزمین ها بصورت مخفیانه عزاداری می شده و یک نفر همیشه مواظب نیروهای کمونیست بوده تا مبادا مشکلی در عزاداری ها بوجود بیاید. مردم این کشور احترام زیادی به ابا عبدالله و دوده دارند به گونه ای که اگر دوقلوی پسر به دنیا بیاورند، حتما اسم آنها را حسن و حسین می گذارند و اگر دوقلویشان دختر باشد، نام آنها را فاطمه و زهرا می گذراند.
به هر حال آلبوم «دوشنبه کربلا» یکی از آثار بینا فرهنگی در زمینه موسیقی است که بواسطه نام نامی حضرت سیدالشهدا در قالب یک پروژه بین المللی پیش روی مخاطبان ایرانی قرار گرفت. پروژه ای که بااینکه طی سالهای اخیر به سبب شرایط اقتصادی دیگر نمی تواند در زمینه های مارکتینگ موسیقی شرایط موثری را تجربه کند، اما بطور قطع دربرگیرنده ابعاد فرهنگی است که می توان آنرا در زمره آثار شاخص موسیقی عاشورایی قرار داد.
برای دانلود کربلا خوانی با صدای دولتمند خالف اینجا را کلیک کنید.


منبع: آتلیه دات كام