خانه باغ اسلامی ندوشن ثبت ملی شد

به گزارش آتلیه دات کام، خانه باغ دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن در صدرآباد ندوشن در روز یکشنبه دهم اردیبهشت و همزمان با نخستین سالگرد درگذشت این نویسنده صاحب نام در لیست آثار ملی کشور به شماره ۳۳۹۲۶ ثبت ملی شد.

موسسه مردم نهاد فرهنگی و اجتماعی اندیشه روشن با بیان خبر ثبت ملی این باغ، در متنی که در اختیار ایسنا قرار داده عنوان کرده است: این میراث پرارزش تاریخی و طبیعی را اسلامی ندوشن قبل از درگذشتش به منظور تاسیس باغ فرهنگ و هنر به موسسه مردم نهاد فرهنگی و اجتماعی اندیشه روشن اهدا کرده بود.
آن نیک مرد فرهنگ گستری که در همه عمر با قلم توانا و اندیشه های روشن خویش، فرهنگ و ادب این سرزمین را باغبانی می کرد، در سال هایی که به حکم طبیعت و ناتوانی جسمی بازنشستگی قلمی خویش را می گذراند همچنان در اندیشه خیرخواهی فرهنگی این دیار بود و ازاین رو با هدیه باغ باطراوت و پُرخاطره ای که برگ های رنگین و پرشور نوجوانی کتاب «روزها»ی زندگی اش در آن ورق خورده بود، فرهنگ یاوران دیار آباء و اجدادی خود را در تاسیس باغ فرهنگ و هنر یاری داد.
اسلامی ندوشن سال ها پیشتر هم با اهدای خانه پدری خود به فرهنگِ ندوشن و به کمک همسر دانشور خود خانم دکتر شیرین بیانی زمینه تاسیس خانه فرهنگ این شهر کوچک تاریخی را فراهم نمود که دربردارنده کتابخانه، نگارخانه و سالن آمفی تئاتر است.
اما این خانه باغ ده هزار متری که از عمارتی کهنسال هم برخوردارست در صدرآباد ندوشن واقع است که قصبه ای است در ۱۰کیلومتری ندوشن و ۲۰۰ سال پیش توسط ملانظرعلی ملقب به شیخ الاسلام جد پدری دکتر اسلامی بنیان گذاشته شده است. شیخ الاسلام روحانی متعین و سرشناسی بود که وزیر و مشاور ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه - حاکم اصفهان - محسوب می شد و چون ظل السلطان به تحریک انگلیسی ها و مشورت با حسین قلی خان، یکی از رؤسای بختیاری، تصمیم گرفت با پدر خود، ناصرالدین شاه قاجار بجنگد، ملانظرعلی ندوشنی او را از این کار منع کرد. هنگامی که ناصرالدین شاه به این واقعه اطلاع یافت به ظل السلطان دستور داد که «یا سر خودت یا حسین قلی خان را می فرستی». ظل السلطان از ترس پدر سر حسین قلی خان را فرستاد. بعد از عزیمت ظل السلطان به تهران، ناصرالدین شاه دستور داد تا چشمان او را از حدقه بیرون آورند، ولی با میانجیگری ملا نظرعلی، شاه قاجار از این کار منصرف شد.
ملانظر علی که در زی روحانیت بود در نزد اهالی ندوشن به «حاجی آخوند» هم شهرت داشت و بیشتر از آن که به مشغولیت های روحانیت اهتمام داشته باشد با بهره گیری از املاک و مستغلاتی که در ندوشن و روستاها و مزارع اطراف آن داشت به کشاورزی و مزرعه داری اشتغال می ورزید؛ فرزند ذکورش آقامهدی حاج آخوند پدر دکتر اسلامی ندوشن بود که به بیماری شدید آسم مبتلا شد و زود از جهان رفت اما دامادهایش صدرالشریعه و وکیل الرعایا که بعد از او روستای صدرآباد ندوشن به نام و مالکیت آنها درآمد او را در خیلی از امور کشاورزی یاری می دادند؛ آیت الله محمد اسماعیل صدرالشریعه مدارج عالی علمی را تا اجتهاد در اصفهان در محضر آیت الله آقا نجفی اصفهانی (م: ۱۳۳۲ ق) گذرانده بود و سال ها امامت مسجد جامع ندوشن را عهده دار بود و فرزندش جواد صدر مشهور به ادیب ندوشنی از اولین قضات و وکلای دادگستری به شمار می رفت. در این میان محمدهادی وکیلی معروف به حاج وکیلی پسرعمه و شوهرخواهر دکتر اسلامی که فرزند وکیل الرعایا بود و بعد از درگذشت پدر اسلامی ندوشن، سرپرستی خانواده شان را هم به عهده گرفته بود. بیشتر از چند دهه مالک الرقاب صدرآباد محسوب می شد اما بعد از او این آبادی به ده مستقلی که رعایا و کشاورزان این خاندان در آن سکنی داشتند تبدیل شد.
اما این باغ و عمارت معروف به باغ برجی متعلق به جد مادری اسلامی ندوشن ملّا محمد امام جمعه بود که هرچند به امامت جمعه و جماعت شناخته می شد اما کمتر به این کسوت درآمده و بیشتر در قامت روحانی اهل شعر و سلوک شهرت داشت و بعضی از مراثی نغز و عرفانی او سال ها در سوگواری سنتی ندوشن خوانده می شد. او به برزگری اشتغال داشت و فرزندانش؛ حاج عبدالرضا و بی بی سلطان و بی بی خاور دایی و خاله و مادر اسلامی ندوشن هم هریک به شکلی در علایق ادبی و عرفانی از تاثیر پدرشان برکنار نمانده بودند.
از آنجائیکه سرانجام باغ برجی بعنوان میراث مشترک فرزندان امام جمعه به تنها نوه نامدارش دکتر اسلامی ندوشن رسیده بود، او هم آنرا به نیت جد فرهنگ مدار خود صرف امور فرهنگی کرد.
دکتر اسلامی ساعات سرخوشی از کودکی و نوجوانی خویش را در هم آغوشی طبیعت باصفای این خانه باغ گذرانده و خاطرات زیادی از آن در کتاب مستطاب «روزها» به قلم آورده که نشانه هایی از آن هنوز در گوشه گوشه این باغ سو سو می زند.
یاران موسسه اندیشه روشن ندوشن هم به پاس مناعت و سخاوت طبع اسلامی ندوشن همه همت خویش را مصروف احیا و بازسازی این خانه باغ کرده اند تا آنرا به نام نامی این سرو تناور فرهنگ و ادب ایران زمین به باغ فرهنگ و هنر تبدیل کنند و از آن، مرکز نشر نشاط و سرور فرهنگی بسازند.
بی گمان کمک همه علاقه مندان در تاسیس و توسعه این یادگار فرهنگی مغتنم است. فرهنگ ایران همواره با همین فانوس های روشن امیدبخش، سرپا مانده و راه را از بیراه باز شناخته است.