بنیاد مرتضی پورصمدی تاسیس خواهد شد

آتلیه دات کام: به گزارش آتلیه دات کام، در مراسم نکوداشت مرحوم مرتضی پورصمدی، فیلمبردار فقید سینما با رونمایی از ماکت کتاب گفت وگوهای این هنرمند که به همت مهرداد اسکویی جمع آوری شده است، تاکید شد که بنیادی به نام مرتضی پورصمدی تاسیس خواهد شد.

به گزارش آتلیه دات کام به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، بعدازظهر سه شنبه ۲۸ آذر ماه، در حاشیه برگزاری جشنواره «سینماحقیقت»، آیین «دیداری باردیگر با مرتضی پورصمدی» مدیر فیلمبرداری فقید سینمای ایران با حضورمحمد حمیدی مقدم، دبیر جشنواره بین المللی سینماحقیقت، مرتضی رزاق کریمی، محمد طیب، عبدالحسین بدرلو، علیرضا حسینی، ارد عطارپور، فرهاد ورهرام، مهرداد اسکویی، مهرداد زاهدیان، علیرضا تابش و… در سالن ۴ پردیس سینمایی چارسو انجام شد.
در آغاز آیین که با اندوه و احساس حزن از جای خالی مرتضی پورصمدی همراه بود، پاکتی حاوی پوستر رویداد و زندگینامه این فیلمبردارشهیر سینمای ایران، در بین حاضران پخش گردید. در ادامه بعد از پخش سرود ملی و تلاوت آیاتی چند از قرآن مجید، حامد شکیبانیا، مجری مراسم از حاضران درخواست نمود تا به یاد زنده یاد مرتضی پورصمدی یک دقیقه سکوت کنند و بعد از آن همه به یاد این فیلمبردار فقید ایستاده و او را تشویق کردند.


«بهترین عکس»؛ جایزه جدید جشنواره «سینماحقیقت»
سپس محمد حمیدی مقدم، دبیر هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به روی صحنه آمد و اظهار داشت: متاسفانه، نه فقط سینما که هنر و فرهنگ ایران مرتضی پورصمدی را از دست داد. روز گذشته در مراسم افتتاحیه جشنواره را با فیلم مستند «تاراز» که تصاویرش را مرتضی پورصمدی ثبت کرده است، آغاز کردیم.
او افزود: فرصت تعمیق رابطه من با مرحوم پورصمدی ایجاد نشد. اما او هم همچون من از دیار همدان بود و باید بگویم کسی که در منطقه کوهستانی زیسته است، آن تجربه زیسته شخصی را در تمام کار هنری و تصاویری که ضبط می کند، سرایت می دهد.
حمیدی مقدم اظهار داشت: تبهر و زندگی استاد پورصمدی در عکاسی، لحظه های مهمی را در سینمای ایران به ثبت رساند. باید بگویم که ما تصمیم گرفتیم جایزه بهترین «عکس مستند» را به جوایز جشنواره «سینماحقیقت» اضافه کنیم؛ چون این بخش بسیار اهمیت دارد و چیزی که ما از بزرگانی چون مرحوم پورصمدی دیدیم زاویه نگاهی منحصر به فرد در ثبت تصاویر و عکاسی بود.
او افزود: سخاوت در یاد دادن مقوله ای بود که همیشه زنده یاد مرتضی پورصمدی را از دیگران متمایز می کرد. من سال ۹۸ پس از اینکه ایشان برای دریافت جایزه شان به مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی آمده بودند، با او دیداری داشتم. همان روز شاهد انتقال تجربیاتشان بودم که بدون هیچ حصاری دانش را بروز می دادند، چیزی که نسبت به قبل بسیار کمتر شده است.
دبیر جشنواره اظهار داشت: شیفتگی انسان ها نسبت به همکاری با مرتضی پورصمدی تنها از جنس کار و تکنیک او نیست بلکه از احساسی است که در دل تصاویر منتقل کرده و به عکس ها زندگی می پاشید و جهانی دیگر اضافه می کرد. در اصول فیلمبرداری دنیا می گویند بهترین فیلمبرداری آن روشی است که در آن فیلمبردار دیده نمی گردد. پورصمدی هم در اوج ایثار تلاش می کرد دیده نشود و این مساله انتهای خلوص ایشان را می رساند.
او در آخر اظهار داشت: ما در افتتاحیه با پخش مستند «تاراز» جشنواره را به یاد ایشان شروع کردیم و امیدوار هستم میراث او، یعنی شیوه انتقال تجربه اش پایدار بماند. جشنواره ما سال جاری برای جوانان است و امیدوار هستم همه آنها شیوه و معرفتی چون مرتضی پورصمدی در پیش بگیرند. در ایجاد مکتبی برای حفظ کارهای مرتضی پورصمدی که عادل پورصمدی، پسر ایشان به آن اشاره کرده بودند ما هم حمایت خودرا اعلام می نماییم.
سپس فیلمی هشت دقیقه ای ساخته حنیف شهپر راد درباره ی مرتضی پورصمدی پخش گردید.
در ادامه مراسم حامد شکیبانیا اظهار داشت: پورصمدی همیشه می گفت هرجا که می روید با خودتان دوربین داشته باشید. یادم هست در جریان این حرف روزی با او کل انداختم و گفتم اگر من نمی خواستم فیلمساز شوم، دوست داشتم نجار شوم، ساز بسازم و نوازنده ای چون استاد قنبری مهر با ساز من بنوازد که پورصمدی گفت استاد قنبری مهر فامیل من هستند و همان جا فهمیدم که دیگر نباید کل بیاندازم.
مرجان قنبری مهر، همسر مرتضی پورصمدی، هم در سخنان کوتاهی در این مراسم اظهار داشت: از جشنواره «سینماحقیقت» تشکر می کنم که این آیین را برای همسرم اختصاص دادند. سپس شعری در وصف مرتضی پورصمدی خواند و گفت مرتضی باران بود.

در ادامه عادل پورصمدی، پسر مرتضی پورصمدی به روی صحنه آمد و اظهار داشت: یکی از شاخصه های مرتضی پورصمدی طنازی او بود و اگر من در خاطره مشترک آقای شکیبانیا با پدر بودم، ساکت نمی ماندم. مرتضی پورصمدی در اخلاق یگانه و حامی بود. ضمن اینکه شنیده ام که کار کردن با او بسیار فرح بخش بوده است.
وی در ادامه اظهار داشت: از چندین بازیگرزن در سینمای ایران شنیدم که می گفتند دوربین مرتضی پورصمدی امن ترین دوربین بود و جلویش اصلا معذب نمی شدند. همیشه با همه افراد از هر قشر، دین و مذهب و ملیتی رفیق می شد و ارتباط می گرفت. افتخار می کنم که پسر مرتضی پورصمدی هستم.
جمعه ای که هیچگاه نیامد!
در ادامه اصغر توسلی، تهیه کننده به روی صحنه آمد و اظهار داشت: به نظر من یکی از سخت ترین کلمه های دنیا تسلیت گفتن یا صحبت کردن از عزیز و رفیقی است که در بین ما نیست. با مرتضی پورصمدی حدود سال ۶۱ رفیق شدم.
او افزود: در سالهای آغاز جنگ، مدیران وقت تلویزیون از برنامه سازها خواستند تا در گروههای کم تعداد به جبهه بروند و تصاویری را ضبط کنند. من با مرتضی پورصمدی در یک گروه چهارنفره به جبهه رفتیم. کاری که حدود دو سال به طول انجامید و در رفت و آمدهایمان به جبهه مستندسازی می کردیم.
او افزود: چندماه پیش جمعه، سوم شهریور در نمایشگاهی که از تصاویر مرتضی برگزار شده بود به دیدارش رفتم. قرار بعدی من با مرتضی شد برای جمعه بعدی آن تاریخ. اما متاسفانه چهار روز پیش از رسیدن به جمعه قبل خبر آمد که مرتضی پورصمدی پشت دوربین و در حال کار رفت.
او اظهار داشت: در مراسم خداحافظی از مرتضی پورصمدی در خانه سینما دو جمله در ذهن من خیلی به یادماندنی شد. اول اینکه همسرشان گفت من شاید بسیاری از شما را ندیده باشم اما همه شما را می شناسم. شما را مرتضی برای من تعریف کرده است. راست می گفت مرتضی پورصمدی راستگو و مرد خانه و خانواده بود. او حقیقت هر چیز را به دور از دروغ می گفت.
او اظهار داشت: یادم هست تورج منصوری همان روز اظهار داشت که لنز دوربین مرتضی نجیب بود چون ذهن و فکر و چشم مرتضی نجیب بود. جامعه امروز ما کمی مرتضی کم دارد. یادش گرامی باشد.
رد پای پورصمدی از ایده پردازی های مهم مستندسازی تلویزیون

سپس، فرهاد ورهرام، مستندساز به روی صحنه آمد و اظهار داشت: من با مرتضی سال ۵۰ در مدرسه عالی تلویزیون و سینما همکلاس بودم و پس از آن دوران تا سال ها او را ندیدم. تا رسید به دورانی که مرتضی در شبکه ۲ بود وجریان جدی مستندسازی در آن دوران صورت گرفت.
او افزود: پشت خیلی از فیلمبرداری ها و حتی ایده پردازی های مهم مستندسازی در تلویزیون، ردپای مرتضی پورصمدی دیده می شود. وی در سه دوره شکوفا شدن مستندسازی در ایران حضور داشت. مرتضی بسیاری از افراد را کارگردان کرد. مرتضی با دستیارانش همچون برادر رفتار می کرد و مثل بقیه فیلمبردارها با دستیارانش رفتار نمی کرد.
ورهرام اظهار داشت: وی در بدترین شرایط هم زندگی می کرد و خم به ابرو نمی آورد. مرتضی دیگر نباید انقدر کار می کرد. آدم ها می روند اما مهم، میراث بجای مانده از مرتضی است.
تاسیس بنیاد مرتضی پورصمدی
سپس محمدرضا موحدی روی صحنه آمد و اظهار داشت: روزهایی که من کنار مرتضی پورصمدی گذرانده بودم، را به خاطر دارم. مبحث معاشرت ها همیشه به عکس ها مربوط می شد. آدم رفتن او را باور نمی کند و همچنان حس می کنم او در مسافرت است.
او افزود: فرصت کوتاه بود و سفر جانکاه؛ اما یگانه بود و هیچ کم نداشت. فکر می کنم مرتضی پورصمدی در حیات خود جوری که دوست داشت زندگی کرد اما امروز ما موظف هستیم به حفظ میراث مرتضی پورصمدی یعنی هم آثار سینمایی و مستند او و همچنان عکس هایش که شاید خیلی به این جنبه مرتضی پورصمدی پرداخته نشده باشد.
موحدی اظهار داشت: مجموعه تصاویر او درباره ی «ایرانی دیده نشده» است. دلیل تاسیس یک مجموعه ای در قالب بنیاد برای آقای پورصمدی هم همان سخاوت ایشان است. این میراث چیزی است که از دو جنبه باید در دسترس قرار بگیرد. او چیزی را از کسی دریغ نمی کرد و به همه عکس هدیه می داد. برای همین من دعوت می کنم از همه کسانی که می توانند به ما کمک کنند تا بی هیچ دریغی میراث ایشان را به نسل های بعد منتقل کنند.
مرتضی حلقه وصل بود
سپس مرتضی رزاق کریمی به روی صحنه آمد و اظهار داشت: صحبت همه افراد درباره ی مرتضی پورصمدی بسیار دلنشین بود و این حرف ها بازتابی از بزرگی منش و شخصیت مرتضی پورصمدی بود. در عرصه سینمای مستند سال ۷۲ یادم هست که ما ایده ای جذاب داشتیم با زنده یاد محمدرضا سرهنگی برای ساخت مستند. با فرهاد ورهرام تماس گرفتیم که اتریش بود و او مرتضی پورصمدی را به ما معرفی نمود و با او وارد مذاکره شدیم.
او افزود: در ضمن همکاری هایم با او فهمیدم که فیلمبرداری بسیار برجسته، تنها شاخه کوچکی از شخصیت گسترده مرتضی پورصمدی بود. او تکیه گاه ما در برنامه ریزی و تهیه و تولید به حساب می آمد و معلم اخلاق واقعی بود و هرکس به ایشان وصل می شد، خیری از او می دید.
رزاق کریمی اظهار داشت: مرتضی یک حلقه وصل بود بین افراد و آحاد مختلف در شاخه های کوناگون سینمای ایران. اگرچه خود، خط و مشی و ایمان خودرا داشت اما با هر طیف آدمی ارتباط می گرفت.
یک پیام از فرشاد فداییان
در ادامه برنامه پیامی صوتی از فرشاد فدائیان که به سبب سفر امکان حضور در مراسم را نداشت، پخش گردید. او اظهار داشت: مرتضی، کارش عکاسی و فیلمبرداری بود و وجب به وجب ایران را می شناخت و عکاسی می کرد. او کارگر و آدم کار کردن بود و به مفهوم واقعی کلمه زحمتکش.
فدائیان افزود: همیشه قناعت پیشه می کرد و از آدم های ادا و اطواری سینما دوری می کرد و خود مراعات کننده همه بود. دلسوزانه کار می کرد. بیست مستند من را مرتضی پورصمدی فیلمبرداری کرده است. مرتضی چندسال از من کوچک تر بود اما تنها معلم اخلاق من در کار به حساب می آمد. او اعتبار اخلاقی سینمای مستند بود. او از زندگان همیشگی من است و بدین جهت به مرگش اعتنایی ندارم و زنده اش میدانم.
انتشار کتاب گفت وگوهای مرتضی پورصمدی
سپس مهراد اسکویی به روی صحنه آمد و اظهار داشت: خبر رفتن به جهان سایه های آقای پورصمدی را وقتی دیدم، حالم بسیار بد شد و پس از آن تصمیم گرفتم که سوز و درد دلم را به کار تبدیل کنم و شروع کردم به جمع آوری مصاحبه ها و گفت وگوهای مرتضی پورصمدی. نتیجه، کتابی کوچک شد که به زودی منتشر می شود.
او افزود: من سینمای مستند را با آدم ها می شناسم. آدم هایی که به من یاد دادند وطن و عشق به میهن چه مفهوم دارد. مرتضی پورصمدی دست من را گرفت و به من سینما یاد داد. می خواهم در وصف ایشان یک قطعه شعر از علیرضا شجاع پور بخوانم.
اسکویی اظهار داشت: مرتضی پورصمدی یک مسافر عاشق وطنش بود. او می دانست در این بزنگاه تاریخی آنچه از همه مهم تر است آن چیزی است که می ماند و برای همین عکس هدیه می کرد. من عکسی از مرتضی به یادگار دارم که در بهترین جای خانه ام آنرا نگه می داشتم.
او افزود: اما امروز، عکسی که مرتضی پورصمدی از کاشان گرفته است را می خواهم به محمد حمیدی مقدم تقدیم کنم تا در دیوار مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی نصب کرده و همه مستندسازها آنرا ببینند و یاد مرتضی پورصمدی بیفتند.
در ادامه برنامه نشان فیروزه جشنواره سینماحقیقت به مرجان قنبری مهر و عادل پور صمدی همسر و پسر مرتضی پورصمدی در حضور دیگر میهمان ها اهدا شد.
سپس از ماکتی از کتاب گفت وگوهای مرتضی پورصمدی که به اهتمام مهرداد اسکویی گردآوری شده رونمایی گردید و محمد حمیدی مقدم اعلام نمود که کتاب را تهیه و در اختیار مستندسازان قرار خواهد داد.