تبادل لینک
تبادل لینک
جشنواره
جشنواره
جستجوی آتلیه ها
جستجوی آتلیه ها
تماس با ما
تماس با ما
درباره آتلیه
درباره ما
ورود به سایت
ورود به سایت
باستانی ترین هنر کشور میراثی که به فراموشی سپرده شد
به گزارش آتلیه دات کام، خراسان رضوی پرداختن به ریشه و اساس هنر نقالی، با عنایت به فراز و نشیب های متفاوت آن و نبود مستندات خاص، تلاشی است طاقت فرسا، اما از آنجائیکه بشریت همیشه دنبال تحول در زندگی و جغرافیای خود بوده و تلاش می کرده از اطراف و اکناف خود با خبر باشد هنر نقالی به وجود آمده و رشد کرده است.
بدیهی است، در اعصار کهن با عنایت به پراکندگی اقوام در فلات ایران و وجود ابتدایی ترین شکل زندگی انسان ها،
هنر
نقالی افرادی خوش ذوق و خوش صدا را به سمت خود جلب کرد تا اتفاقات و وقایع پیرامون جنگ ها و دلاوری ها و رشادت های پهلوانان و افراد خاص را بگونه ای مهیج برای مردم تعریف کنند تا هم دلنشین و سرگرم کننده باشد و هم مقدمه ای باشد بر ترویج نقل های حماسی؛ ازاین رو هنر نقالی پا گرفت.
محمد ناصری، پژوهشگر نمایش های آئینی در مورد پیشینه هنر نقالی در گفتگو با ایسنا اظهار نمود: به رغم بروز داستان ها و افسانه های مختلف و نقل های حماسی نمی توان تا قرن ششم منابع محکمی از چگونگی اجرا و شفافیت لازم در حوزه نقالی پیدا کرد.
وی اظهار نمود: گرچه گاهی با منابعی برخورد می نماییم اما تعریف شاخص با یک چارچوب مستند پیدا نمی نماییم تا این که در قرن نهم به اثر محکم و ذی قیمتی به نام فتوت نامه سلطانی متعلق به حسین واعظ کاشفی معروف به ملاحسین کاشفی اهل سبزوار می رسیم که به طرز محققانه ای شرایط اجرا، مکان و ساخت و نقل را به تفسیر بازگو می نماید و به خیلی از ابهامات این هنر پاسخ می دهد.
وی بیان نمود: تقریبا از همین دوره است که به منابع مختلف و سفرنامه های مختلف بر می خوریم و می توان اذعان داشت شاه اسماعیل صفوی از اولین کسانی است که پشتیبانی از این هنر را سرلوحه قرار داد تا آنجایی که بعنوان شیوه ای برای مداحی اهل بیت بهره جست و چنان در بین عوام و سنت ها و
فرهنگ
های شفاهی ریشه گرفت و در گوشه گوشه قصه ها چون اسکندرنامه، مختارنامه و... به جنبه های حماسی و شیعی جای گرفت که نقل سیاوش و نقاشی های قهوه خانه اش در هنگام عبور از آتش را با پرچم نصرمن ا... می بینیم.
این پژوهشگر نمایش های آئینی افزود: از همین دوران است که وقتی منظومه ها و افسانه ها در کنار مذهب آمیخته می شوند راویان و مجریان نقل روایات و قصص را به نثر تبدیل و طومار را پدید آوردند و رفته رفته وزین شد و سبک های اولی همچون بحر طویل، بحر تقارب و... پدیدار و طومار را به کمال رسانید.
وی با اشاره به اینکه هنر نقالی در فرهنگ ایرانی ریشه دارد و قدیمی ترین شکل بازگو کردن قصه ها و داستان های حماسی است، اظهار داشت: با رشد این هنر و باز شدن جای پای وی در قهوه خانه ها و میادین و لحن های متفاوت نقالان، موسیقی، جایش را در معرکه گیریهای این هنر پیدا کرد و شد پایه ای دیگر و جداناپذیرِ این هنر و با آمدن موسیقی و تفکیک لحظات، تحولی شگرف در نقل نقالان انداخت.
نقالی قدیمی ترین شکل هنرنمایشی
دراین میان باید نقال فنون و ابزار قصه ها را بلد می بود و به شمشیربازی، نبرد، آئین پهلوانی، بیان احساس غم و شادی، فنون نظامی، آگاهی می داشت و اگر جز این بود دیگر نمی توانست ارتباط بین وقایع را برای مخاطبانش شرح دهد. علاوه بر این باید کاملا به
دستگاه
های موسیقی مسلط می بود ازاین رو نقالی یک حرفه شده بود و نمی شد قصه فرسایی کرد.
یک کارشناس ادبی در مورد هنر نقالی به ایسنا اظهار داشت: کسی که می خواهد هنر نقالی را اجرا نماید باید شناخت کامل از این هنر داشته باشد، باید جای پهلوان احساس، منش و غم و شادی او را داشته باشد و جای دشمن منش و خصوصیات او را، تفکیک شخصیت های نقل و نوع بیان، مبارزه، غم و شادی حتی موسیقی نقالی که کجای داستان سه گاه بخواند، کجا همایون، شور، ابوعطا، عراق و چهارگاه مثلا در خوان چهارم، رستم و زن جادوگر نقال باید سه گاه بخواند یا در موقعیت سوزِ سیاوش دشتی، شور و سه گاه بخواند، مهم می باشد.
جواد روشندل با اشاره به اینکه به جرأت می توان گفت، نقالی قدیمی ترین شکل هنر نمایشی آن هم به صورت یک نفره است، به تحول ساختاری این هنر اشاره نمود و اضافه کرد: از دوران صفوی تا قاجاریه نقالی به عالی ترین شکل خود دست یافت و با رواج
مراسم
شبیه خوانی و گسترش حالات نمایشی در این مراسم نقالان را به تأسی وا داشت.
وی بیان نمود: باآنکه شبیه خوانی عامل های زیادی را از نقالان قرض دارد اما جهش قابل توجه در تکامل نقالی بخصوص در جلوه های نمایشی آن پدید آمد. بعنوان مثال استفاده از عصایی که در دستان پرتوان نقال به نام من تشاء جا باز می کند که در موقعیت های مختلف نقل چون نیزه، کمان، تازیانه، چوب دستی، موکب با دستان پر توان کاراکتر، چرخش چشم ها در حدقه، خشم و نفرت پهلوان را با کلام او هماهنگ و طنین برق آسای صدا و زیر و بم موسیقی، حال و هوای متفاوتی را به تناسب در مخاطب ایجاد می کند و شکوه یک نمایش را با ساختاری مختص به صحنه می کشد.
وی در مورد مضمون ها در نقل اظهار داشت: در نقلهای دینی ـ مذهبی، قصه ها به گونه های مختلفی، اعتقاد جامعه را مورد پرورش قرار می دهد و از تم های قرآنی و احادیث و روایات جوهر اصلی قصه را می سازد، مانند نقل ضامن آهو در خراسان و... بداهه سازی و داستان پردازی به موازات اصل قصه از ویژگی های این گروه نقل ها است.
روشندل خاطرنشان کرد: در این گونه، خیلی از شاخ و برگ های قصه چون کرامات و حتی معجزات را بر مبنای ذائقه عوام می چینند و مشکلی هم در اصل قصه ایجاد نمی شود.
وی ادامه داد: گروهی دیگر اخلاقیات را بعنوان پیام اصلی انتخاب می کنند، دین داری، تقوا، احسان، مدارا با مردم، نمونه بارز آن عاشقی های شمال و جنوب خراسان هستند. استفاده از معنویات دستمایه گروه دیگر از این شاخه است، چون حکایت وساطت امام رضا نزد صیاد.
این کارشناس ادبی اظهار داشت: بخش دیگر از نقل های این گروه در ارتباط با زندگی افراد خاصی است که در این راه از تعلقات دنیوی گذشته و در لباس فقر و زهد دوران می گذارند. نمونه داستان ابراهیم ادهم، امیری که به دلخواه دست از قدرت برداشت و سر به بیابان گذاشت.
وی با اشاره به اینکه آخرین بخش این گروه استفاده از حکایات اولیاء یا افرادی که در راه دین اسلام مجاهدت کردند، است، به نقل های پهلوانی پرداخت و اضافه کرد: نقل، سرگذشت و حماسه آفرینی های قهرمانانی است که به لحاظ گرفتن حق و حقوق طبقه ضعیف جامعه به مبارزه برخاسته و معجزه آسا پیروز می شوند.
روشندل اذعان کرد: نقالان این قهرمانان را به فراخور مردمان مناطق فراز و نشیب می دهند به گونه ای که حتی شکست آنان را به طرز پیروزمندانه ای به پایان می برند. از خصوصیت های این گونه نقل ها، پهلوانان هیچ گونه خصوصیت منفی نداشته و سرنوشت شان تراژیک است باآنکه بعضی از این ها یاغی و غارتگر بودند اما چون در مقابل حکومت های ظالم قرار می گرفتند و مبارزه می کردند دستمایه نقالان قرار می گرفتند و رفته رفته نقاط کور آنان پوشیده و مبارزات شان برجسته می شد. چون ننه گل، محمد رئیسعلی دلواری، میر قنبر، کوراغلو و....
وی به نقل های تاریخی و اسطوره ا اشاره نمود و اظهار داشت: این گروه عموماً به روایات منابع اولی و تاریخ اسطورهای سرزمین می پردازند. زندگی سرداران، سلحشوران و پهلوانان که برای حفظ منابع سرزمین و وحدت ملی جان فشانی کرده یا سیاستمدارانی که با درایت، مردمان را نجات می دادند؛ دستمایه اصلی قصه است که نقالان از این منابع استفاده می کردند.
این کارشناس ادبی ضمن اشاره به نقل های غنایی اضافه کرد: عام ترین و گسترده ترین نوع نقالی، نقل های غنایی است که در تمام نواحی ایران یافت می شود؛ با خصوصیات نوع فرهنگ ها و اقوام های ایرانی و فولکورهای سرزمین هاست که منشاء خیلی از آنان برگرفته از ادبیات شفاهی، مکتوب و ملی و شماری مهم از قصه پردازی بومی و منطقه است.
وی اظهار نمود: ویژگی های تمامی این گونه نقل ها دارای دو شخصیت اصلی عاشق و معشوق است. گره اصلی این گونه قصه ها، ناملایماتی است که گریبانگیر عاشق می شود و نمی تواند به معشوق برسد که در واقع درام نقل را می سازد و بیشتر به تراژدیک ختم می شود.
روشندل اظهار نمود: نقطه بارز این گونه نقل ها با عنایت به دانش و شعور و ذوق هر منطقه تنظیم و در بعضی مناطق تا حد زیادی مبتذل و شیرین می شود چون شیرعبدا... جان، ورقه و گلشا در خراسان، لیلی و مجنون، رعنا.
و در پایان اگر مسئولین مرتبط توجه به این امر نمایند چه راحت می شود ارزش حماسه ها، پندیات و اخلاقیات را با کمترین امکانات و بودجه در مراسم و مناسبت ها با این شیوه هنری جذاب به مخاطب عرضه داشت تا این گونه به فراموشی سپرده نشود.
1403/03/11
11:56:09
5.0 / ۵
369
تگهای خبر:
اسكن
,
دستگاه
,
سفر
,
فرهنگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
موزه هنر ملی روسیه میزبان هیأت هنری ایران شد
تفلیس میزبان نمایشگاه عکس خانواده و سنت های ایرانی شد
زین العابدین به صداوسیما بازگشت
بشنوید، خواب های طلایی چگونه خلق شد؟
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
جمع 2 و 2 ؟
تبلیغات
+
پربیننده ترین ها
از خاکسپاری یک بازیگر جوان تا گزارشی از ارکستر سمفونیک تهران و سریال جدید شبکه سه
بستری شدن بازیگر قدیمی در بیمارستان، لغو سلیقه ای کنسرت ها و وضعیت نگران کننده کعبه زرتشت
تقویت فولیکول های موی ریش با خواص بی نظیر سیر سیاه
اصفهان میزبان سی و هفتمین جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان شد
+
پربحث ترین ها
فرایند کاپوتاژ و مزایای آن
فروش آثار تجسمی مربوط به فروغ فرخزاد و سهراب سپهری شایعه است
در دومین روز از جشنواره موسیقی صبا چه گذشت؟
ببینید
+
جدیدترین ها
فروش آثار تجسمی مربوط به فروغ فرخزاد و سهراب سپهری شایعه است
در دومین روز از جشنواره موسیقی صبا چه گذشت؟
ببینید
برگزاری یک سفر هنری در برج آزادی
فرایند کاپوتاژ و مزایای آن
درخواست معاون رئیس جمهور از هنرمندان و خبر ویژه صمدیان
آثار هنرمندان ایرانی در ژنو چکش خورد
طنین موسیقی ایرانی در تالار وحدت با ارکستر چکاوک
تبلیغات
آتلیه در شبکه های اجتماعی
آمار بازدید سایت
بازدید امروز:
3,177
بازدید دیروز:
3,391
هفته اخیر:
41,860
دوستان آتلیه
آموزشگاه خیاطی
آموزشگاه نقاشی
انتخابات مجلس ، کاندیدای مجلس
خرید و فروش خودرو
طراحی سایت
فیش حج