نگاهی به ماجرای پرحاشیه تجسمی در هفته اخیر

وقتی علاقه به سهراب سپهری و فروغ فرخزاد دردسرساز می شود

آتلیه دات کام: برگزاری نشستی خبری منتسب به ستاد بزرگداشت سهراب سپهری که در ادامه در نظر دارد فروغ فرخزاد را هم وارد ماجراهایش کند، یک هفته است که حاشیه و پرسش های بسیاری را در فضای تجسمی کشور به وجود آورده است. این ستاد با بهره بردن از اسامی معتبر عرصه ادبیات ـ فروغ فرخزاد و سهراب سپهری ـ برخی هنرمندان را تشویق به مشارکت و اهدای آثار خود کرده و حالا با این سوال منتقدانش روبه رو شده که با چه ضمانتی هنرمندان باید به فرد و موسسه ای که چندان شناخته شده نیست، آثاری را اهدا کنند که در نهایت مجموعه ارزشمندی را رقم می زند و ضمانتی هم برای سلامت نگهداری از آثار نیست.

به گزارش آتلیه دات کام به نقل از ایسنا، در ماجرای اولیه یا همان نشست ستاد بزرگداشت فروغ فرخزاد و سهراب سپهری، چند نام به میان آمد؛ نخست خانه هنرمندان که محل برگزاری نشست بود، دوم گالری آریانا که اعلام گردید مقرر است آثار را در رویدادی به نمایش عموم بگذارد و در ادامه هم چند هنرمند شناخته شده که از آنها به عنوان سخنگوی ستاد و همین طور اهداکننده آثار نام برده شد.
اما بعد از برگزاری نشست و رسانه ای شدن موضوع با پیگیری برخی رسانه ها، مشخص شد که خانواده های این هنرمندان در جریان اصل ماجرا بطور کامل نیستند و به صرف دیداری کوتاه با آنها در سالهای قبل و یا دعوت به مراسم بزرگداشت سهراب در دهه ۹۰ بسنده شده است.
و این در شرایطی بود که از طرف برگزارکنندگان این رویداد، چنین اعلام گردید که موضوع راه اندازی بنیاد و موزه ای به نام سهراب و فروغ به کل منتفی است و این کار باید توسط خانواده خود هنرمندان صورت گیرد. پس هدف جمع آوری گنجینه ای است که به بهانه برگزاری ستاد بزرگداشت، از هنرمندان، آثارشان درباره ی فروغ و سهراب را می گیرد و در حال حاضر هم دارای بالاتر از ۲۰۰۰ هزار اثر هنری است!
البته در همان نشستِ حاشیه ساز، این پرسش و نگرانی از طرف خبرنگاران عنوان شد که مکان نگهداری این آثار معین نیست و در نتیجه این احتمال وجود دارد که آثار فروخته شوند. که موسس ستاد به شدت فروش آثار این مجموعه را رد کرد و اظهار داشت: «فروش آثار تجسمی مربوط به فروغ فرخزاد و سهراب سپهری شایعه است.»
۵ روز بعد و در پی پیگیری های رسانه ای، خانه هنرمندان به موضوع واکنش نشان داد و درباره ی حواشی نشست خبری نودمین سالگرد تولد فروغ فرخزاد اطلاعیه ای صادر کرد.
در متن این اطلاعیه با تأکید بر این که مسئولیت محتوایی آن نشست با برنامه گذار است، یادآور شده بودند که «خانه هنرمندان ایران، برمبنای رویکرد سالیان خود، همیشه از متقاضیان گروههای مختلف هنری در قالب برگزاری نشست های خبری، برگزاری نمایشگاه های هنری، افتتاحیه ها و اختتامیه ها، نشست های تخصصی، اجرای نمایش، اکران فیلم و … میزبانی کرده و می کند.»؛ هرچند که بنظر می رسد باتوجه به اعتبار و پیشینه ای که این مکان هنری در این سال ها در میان هنرمندان و علاقمندان به هنر کسب کرده است، نظارت بیشتر بر سلامت برنامه ها، در نهایت به حفظ اعتماد فعلی منجر خواهد شد.
کمااینکه در ادامه اطلاعیه خانه هنرمندان هم بر این نکته تاکید شده بود که «خانه هنرمندان ایران خودرا متعهد به رعایت حقوق هنرمندان محترم می داند.»
با این همه خانه هنرمندان با زیر سوال بردن ادامه همکاری با این ستاد در جواب اظهارات موسس ستاد بزرگداشت فروغ فرخزاد و سهراب سپهری که اعلام نموده بود که در چهارمین روز تیر ماه سال ۱۴۰۴ نمایشگاه بزرگی برای سهراب و فروغ در تمام فضای نمایشگاهی خانه هنرمندان برپا خواهد کرد، توضیح داده بود که هنوز دراین خصوص تصمیمی نگرفته است و آن چه اعلام شده، «مبتنی بر تقاضای رسمی از طرف متقاضی محترم بوده است.»
اما در شرایطی که انتقادها و توضیحات خانه هنرمندان با واکنشی از طرف برگزارکنندگان این رویداد مواجه نشد، این دفعه تعدادی از هنرمندان با انتشار اطلاعیه ای اعتراض خودرا اعلام و چنین عنوان کردند که خواهان بازگشت آثارشان توسط مدیر ستاد هستند. اطلاعیه ای که باید دید آیا باز هم با سکوت همراه می شود یا در نهایت واکنشی را به همراه خواهد داشت.

در قسمتی از این بیانیه آمده است:
«ما هنرمندان عرصهٔ تجسمی و مشتاق فرهنگ و هنر این مرز و بوم، در جهتِ ایجاد یک رویداد فرهنگی، ملّی و هنری با شیوه های نامتعارف (به صورت پیام های فردی، بوسیله فضای مجازی، واسطه گری و حضوری) و بدون فراخوان رسمی، با اصرار فردی، بمباران تبلیغاتی و پیگیری های فراوان تحت عنوان «مسئول ستاد بزرگداشت سهراب» در طول مدت حداقّل ۵ سال، متقاعد شدیم تا آثاری را جهت ایجاد یک مجموعهٔ دائمی و موزه در تقدیر «سهراب سپهری» و «فروغ فرخزاد» که غیر قابل فروش باشد، اهدا نماییم. در پروسه شکل گرفته از حُسن شهرتِ «سهراب سپهری»، «فروغ فرخزاد» و نام بردن از پیشکسوتان عرصهٔ تجسمی و اعلام حضور آنها جهت اقناعِ افراد استفاده شده است.
هم اکنون طبق اعلام رسمی مسئول این اتفّاق، بالاتر از ۲۰۰۰ اثر، از بالاتر از ۷۰۰ هنرمند، در این مجموعه جمع آوری شده است که با بیان نگرانی و پرسشگری جامعهٔ هنرمندان در مورد مالکیت و سرنوشت این مجموعه عظیم معنوی و مادّی، در نهایت ایشان رسماً اعلام نموده اند که مالکیت و کپی رایت تمامی آثار مجموعه، متعلّق به شخصِ ایشان و مؤسسه ای تحت مدیریت شان است و موزه ای هم در کار نخواهد بود.
درحقیقت از حُسن نیّت هنرمندان و روش غیرمتعارف اعتمادسازی پلکانی و غیررسمی، استفاده شده است تا فردی به مالکیت یک مجموعهٔ عظیم برسد. لذا، از مجامع صنفی و وزارتخانه های مسئول و ذی صلاح درخواست داریم در جهتِ جلوگیری از یک فاجعهٔ معنوی و مادّی، تضییع حقوق هنرمندان و باتوجه به حجم کمّی و کیفی مسئلهٔ موجود، مداخله و مواجههٔ لازم صورت پذیرد و آثار به هنرمندان بازگردد.
این مسئله می تواند فضای تجسمی کشور را متشنج و حُسن شهرت و اعتبار «سهراب سپهری»، «فروغ فرخزاد» و خانواده هایشان را نیز با صدمات معنوی جبران ناپذیری روبرو کند و موجب اشاعهٔ بی اعتمادی و خُسران نماید.»



منبع: آتلیه دات كام