گزارش نشست های جشنواره فیلم كوتاه؛

شیرین كننده غیرطبیعی به فیلمتان نزنید

شامگاه سه شنبه ۱۳ آبان، نشستی با عنوان ایده های جدید، فیلم نامه های جدید و ایده های جدید فیلم های جدید در چارچوب كارگاه های سی و هفتمین جشنواره فیلم كوتاه تهران برگزار گردید.

به گزارش آتلیه دات کام به نقل از ستاد خبری سی و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران، شامگاه سه شنبه ۱۳ آبان، نشستی با عنوان «ایده های جدید، فیلم نامه های جدید» در ساعت ۲۰ با حضور کاظم ملایی و «ایده های جدید فیلم های جدید» در ساعت ۲۲ با حضور بهنام بهزادی در چارچوب کارگاه های سی و هفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران با اجرای رامتین شهبازی برگزار گردید.
در ابتدای نشست رامتین شهبازی اظهار داشت: نشست امشب را به روح بلند استاد فقید خسرو سینایی تقدیم می نماییم که اخیرا ایشان را از دست دادیم. خسرو سینایی احتیاج به معرفی ندارد، هنرمندی چند وجهی بود و در فیلم هایش نگاه و سبک مختص خویش را داشت.
سپس کاظم ملایی با اشاره به تعریف ایده بیان نمود: ایده نطفه و جرقه ای ابتدایی است که نویسنده به آن احتیاج دارد تا دنیای داستان خویش را شروع کند. ایده از طریق های مختلف و در موقعیت های مختلف و متنوعی امکان دارد در ذهن نویسنده ایجاد شود.
وی افزود: نویسنده یا فیلم نامه نویس نباید نگران یافتن ایده باشد بلکه فقط باید خویش را بشناسد و به دنبال آن باشد که به سینمای شخصی خود نزدیک شود. این مولفه با نوع دیدن یک نویسنده که متفاوت از فعالان سایر حرفه هاست تحقق پیدا می کند.
نویسنده نباید خویش را سانسور کند
ملایی با اشاره به تمرین هایی که خود برای یافتن ایده انجام می دهد، توضیح داد: اولین تمرین من نوشتن یادداشت های روزانه است، معتقدم یک نویسنده واقعی فردی منظم و با برنامه است و بنابراین باید دفتری برای نوشتن اتفاقات روزانه داشته باشد و سپس کلیدواژه هایی را که در خلال روز او را تحت تأثیر قرار داده است، در حاشیه آن بنویسد. نویسنده در درجه اول باید بی پروا باشد و خویش را سانسور نکند.
این سینماگر اضافه کرد: متاسفانه مهم ترین موضوعاتی که بار نوشتن دارند اتفاقات منفی دراماتیک هستند. دومین تمرین که من نام آنرا «انباری» گذاشتم طراحی فرم هایی است که در آنها مشخصات افرادی را که در اطرافم هستند، به همراه هدف و نیازی که دارند ثبت می کنم. این تمرین به ما کمک می نماید تا پتانسیل روایی خانواده و اطرافیان خویش را دریابیم.
ملایی تصریح کرد: هدف و نیاز که در این فرم ها ثبت می نماییم مهم ترین لازمه درام هستند. تمرین بعدی احساس نام دارد که در کاغذ یکسری حس های اولیه را یادداشت می کنم و در برگه دیگری هم ارزش ها و ضدارزش های خودم را صادقانه و بی پروا می نویسم. تمرین دیگری که انجام می دهم تهیه جدولی است که در آن فیلم ها و ژانرهایی را که علاقمند به آنها هستم، می نویسم.
تغییر لازمه ایده های اولیه است
وی افزود: تورق آلبوم عکس تمرین بعدی است چون جزییاتی را به همراه دارد که به تبع آن داستان هایی تازه جان می گیرند. به نظرم می توانید از دوربین موبایل خود استفاده کنید و روزانه فیلم بگیرید تا بعدها به آن رجوع کنید. تکنیک سیال ذهن تمرین بعدی است، تنها کافی است هنر «اگر جادویی» را که به ذهن تان می رسد، بدون توقف و بازنویسی بنویسید. تمرین بعدی پیاده سازی این متریال هایی است که جمع آوری کرده اید. تمام ایده های اولیه امکان تغییر دادن دارند و اگر تغییر نکنند شاید امکان رشد نداشته باشند.
ملایی در بخش دیگر این نشست درباره فیلم کوتاه اظهار داشت: فیلم کوتاه دارای مباحث دراماتیک بسیار مهم می باشد و مهم ترین خصوصیت آن، ایجاز است، هیچ گاه نباید از خسیس بودن در عرضه اطلاعات پرهیز کنید. خصوصیت دیگر فیلم کوتاه زبان تصویری و خلاقانه است و نیازی به توضیح و دیالوگ ندارد. داشتن راز خصوصیت دیگر تمامی فیلم های کوتاه است.
به مخاطبان فیلم کوتاه احترام بگذاریم
در بخش بعدی این نشست مولایی در پاسخ به اینکه نقطه عطف در فیلم کوتاه چطور باید اتفاق بیفتد؟ توضیح داد: فیلم کوتاهی که از زمان مناسبی برخوردار می باشد ساختار تک پرده ای دارد و بنابراین دارای نقطه عطف است. نقطه عطف خصوصیت مشخصی دارد مانند اینکه مسیر قصه را تغییر می دهد، سبب غافلگیری تماشاگر می شود و …. نقطه عطف باید تمامی این خصوصیت ها را باهم داشته باشد.
ایده های اصیل متکثر نیستند
سپس نوبت به کارگاه بهنام بهزادی رسید.
رامتین شهبازی در ابتدای برنامه، این نشست را به داریوش غریب زاده تقدیم کرد.
در ادامه بهنام بهزادی اظهار داشت: امشب می خواهم نه از موضع یک معلم بلکه از موضع یک فیلمساز صحبت کنم؛ وقتی از ایده های نو صحبت می کنم بیشتر منظورم ایده های اصیل است. ما در فیلمسازی هر حرکتی از آغاز ساخت تا تیتراژ انجام می دهیم وابسته به فیلمنامه هستیم. اگر در تدوین سکانسی را جا به جا یا کوتاه نماییم انگار داریم در فیلمنامه دست می بریم ازاین رو فیلمنامه، موجود زنده و راهنمای ماست و با ما تا آخرین مرحله می آید. نمی گردد درباره فیلم حرف زد و از فیلمنامه نگفت. همیشه ایده آل ما این است که فیلم هایمان کلیشه ای نباشند و اصیل باشند. ایده های اصیل متکثر و دیده شده نیستند و در عین حال جذاب هم هستند. گاهی امکان دارد ایده خوبی داشته باشید ولی آن ایده پتانسیلی برای تبدیل شدن به فیلم نداشته باشد پس داشتن ایده به خودی خود هیچ ارزشی ندارد یا کمتر ارزش دارد. برای رسیدن به یک فیلم اصیل لزوماً به ایده های اصیل نیاز نداریم چون مسیر حرکت کردن از یک فکر تا فیلم به مراتب اهمیت بیشتری دارد گرچه به نظر می آید داشتن ایده های درجه یک خیلی خوب است ولی لزوماً ضروری نیست.
در جهنم «گسترش دادن ایده» خویش را بیابید
وی اضافه کرد: وقتی ایده هایمان را به اثر تبدیل می نماییم یک وضعیت بغرنج داریم؛ جهنم گسترش دادن سینما. وقتی می خواهید هر اثر خوبی بیافرینید حتما در عمیق ترین جای جهنم ِ گسترش دادن، بارها خودتان را پیدا می کنید. پس برای شکل گیری اثر به چیزهای درخشان تر از ایده نیاز داریم. آثار بزرگی هستند که ایده های بدیعی نداشته اند مثلاً همه آثار عباس کیارستمی ایده های عجیب و غریبی ندارند اما ماندگار شدند چون آن آثار چیزی بیشتر از حرکت اولیه از ایده به سمت پرداختن داشتند.
بهزادی بیان نمود: در هنرمندان تازه کار تجربه زیسته خیلی از اوقات عین به عین وارد کار هنری می شود و زود تمام می شود چون تجربه زیستی ما با دیگران فرق دارد. پس کم کم یاد می گیریم که لازم نیست عین به عین همه چیز را زیست کرده باشیم. ذخیره فرهنگی از دیگر موارد برای شکل دادن به اثر است، ما به جهان بینی مشخصی هم نیاز داریم که با کار هنری جهان را تفسیر نماییم و هم به وجودش بیاوریم.
بازنمایی امر واقع هنر نیست
این کارگردان درباره رسیدن به فیلم های خوب خطاب به فیلمسازان اظهار داشت: اول از همه با خودتان رودربایستی نداشته باشید، حرفی را نزنید که قبل از شما صدها بار گفته شده است. با خودتان روراست باشید و به سمت آن ایده ها حرکت نکنید. فیلم هایی که با مضمون شروع می شوند معمولاً خوب نیستند؛ حرکت از فیلمسازی از «مبدا مضمون» معمولاً نتیجه خوبی نمی دهد. ضمن اینکه در فیلم هایتان بخش حداقلی از جامعه را می توانید نشان بدهید پس اینچنین هنوز وارد کار خلاقه نشده اید چون بازنمایی امرِ واقع، هنر نیست. وقتی از آثار بدیع و اصیل صحبت می نماییم، مبنای شکل گیری آنها داستان گویی آنهاست.
اول از همه با خودتان رودربایستی نداشته باشید، حرفی را نزنید که قبل از شما صدها بار گفته شده است. با خودتان روراست باشید و به سمت آن ایده ها حرکت نکنید بهزادی افزود: مرحله بعدی که هنر می تواند انجام بدهد تخیل است. آنقدر در این سال ها درگیر بازنمایی امرِ واقع، فحش دادن، سیاه نمایی، سفید نمایی و خاکستری نمایی شده ایم که یادمان رفته است می توانیم تخیل نماییم و با آن کار هنری بیافرینیم. مهمترین نتیجه جریان فیلمسازی در چند دهه گذشته این بوده است که فراموش کرده ایم می توانیم تخیل نماییم و آثاری هنری و خیال انگیز خلق نماییم. مسئله دیگر شکلِ روایت کردن است. در این سال ها همه چیز شکل خطی پیدا کرده است. نکته دیگر زیبایی شناسی است؛ عنصری که در سینمای واقع گرای این سال ها به صورت کلی مغفول مانده است.
این فیلمساز بیان نمود: در این سال ها رابطه ما با ادبیات غنی نبوده است از همین رو نه داستان را می شناسیم و نه داستان گویی را. ناخودآگاه فراموش می نماییم که داستان گویی وظیفه سینماست، وقتی پای داستان گویی به میان می آید پس روایت هم مد نظر ماست و باید به آن توجه کرد. جنبه های فرامتنی هم مهم می باشد با این ادبیات و شعر غنی که داریم حیف است از اینها استفاده نکنیم.
شیرین کننده غیرطبیعی به فیلمتان نزنید
کارگردان «وارونگی» توضیح داد: ما حتما به صورت دانسته و آگاهانه کادر خود، عناصر داخل آن، شکل نور و رنگ را انتخاب می نماییم چونکه حتما از قبل ایده داریم، درباره همه این چیزها باید فکر نماییم، اینها فرمول مشخصی ندارند اما قابلیت دستکاری کردن و چیدمان دارند. البته ذخیره بصری ما در این کار بسیار مهم می باشد.
وی افزود: من سفارش نمی کنم کسی که دارد اثر تلخی می سازد، به آن شیرین کننده غیرطبیعی بزند. همینطور عین به عین ساختن یک فیلم بر مبنای واقعیات جامعه شبیه کار گزارشگرهای خبری است. ازاین رو باید بخش خلاقانه را هم به فیلمتان اضافه کنید. البته اگر ایده ای دارید که احتیاج به امکانات خیلی بیشتری از امکانات موجود جامعه ما دارد آنها را نگه دارید تا بعدها بسازید و ایده هایی در محدوده امکانات خودمان را به فیلم تبدیل کنید.
کارگردان «من می ترسم» عنوان کرد: وقتی نگاه محافظه کارانه به جهان و اثر داشته باشید فیلم خوبی نمی سازید اما رادیکالیسم هم کار پرریسک و پرهزینه ای است.
وی در انتها اظهار داشت: یکی از دشوارترین کارها در فیلمنامه نویسی غلبه کردن بر زمان است که برای حل آن نیاز است چندباره کار را مطالعه کنید.
شب هفتم جشنواره سی و هفتم و حاشیه هایش
شب هفتم از جشنواره سی و هفتم درحالی سپری شد که مدرسان ایرانی به ارائه نقطه نظرات خود درباره فیلم کوتاه و جشنواره اش پرداختند.
اولین شب از نشست های تخصصی «۳۷-۲۰» در ارتباط با مدرسان ایرانی را کاظم ملایی و بهنام بهزادی رقم زدند که مقرر است در ادامه ۸ استاد ایرانی دیگر در چهار روز به واکاوی مباحث در ارتباط با فیلم کوتاه بپردازند.
روز گذشته به سنت چند روز برگزاری این رویداد، چند فیلمساز عرصه فیلم کوتاه درباره باید و نبایدهای این حوزه به گفتگو پرداختند.
آرش مشورت کارگردان فیلم کوتاه همچون این هنرمندان بود که با نگاهی انتقادی متر و معیار این عرصه را به جشنواره ها منتسب و عنوان کرد: «گویی هم اکنون فیلمسازان، فیلم کوتاه می سازند که به جشنواره ها بروند و در واقع برای دیده شدن فیلم کوتاه کار می کنند. متر و معیار امروز جشنواره ها شده اند و انگار دیگر ایده، نگاه، خلاقیت فیلمساز کمتر اهمیت دارد.»


منبع: آتلیه دات كام