به همت پژوهشگر و موسیقیدان شیرازی؛

تاریخ موسیقی ایران کتاب شد

آتلیه دات کام: فارس مراسم رونمائی از دو کتاب «تاریخ موسیقی ایران از اساطیر تا پهلوی» تالیف ابوالفضل (چکاد) زنده بودی و «مقاصد الادوار» با میزبانی موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز و استقبال علاقمندان به موسیقی اجرا شد.

در همین ارتباط چکاد زنده بودی که ریاست هیأت مدیره انجمن موسیقی استان فارس را هم برعهده دارد، امروز، ۱۸ اسفند طی سخنانی اظهار داشت: تالیف کتاب «تاریخ موسیقی ایران از اساطیر تا پهلوی» بیش از یک و نیم سال به طول انجامید و در تهیه آن بالاتر از ۱۰۰ منبع معتبر علمی مورد استفاده قرار گرفت.
وی با اشاره به اینکه کتاب «تاریخ موسیقی ایران از اساطیر تا پهلوی» به سفارش دانشگاه فرهنگ و هنر فاضل توسط انتشارات گنج علم به زیور طبع آراسته شده است، اضافه کرد: این کتاب برخلاف سایر کتب تاریخ موسیقی که یا رویکرد تاریخ شناسانه داشته و از جنبه های تخصصی موسیقی غفلت کرده اند و یا رویکرد فقط موسیقی شناسانه داشته اند و از جنبه های تاریخی آن غفلت کرده اند، تلاش در یک مطالعه بین رشته ای چند مضمونی داشته و سیطره تاریخی تاریخ موسیقی ایران را هم مورد توجه قرار داده و هم سیطره تخصصی موسیقی را در معرض کنکاش گذاشته است.
زنده بودی ضمن اشاره به این که نقطه آغازین کتاب به آفرینش موسیقی در اساطیر و دوران باستان می پردازد، اظهار داشت: در حقیقت ما بدنبال این واقعیت بودیم که آفرینش موسیقی در ایران باستان چگونه بوده و اساساً موسیقی در دوران اساطیر چه نقشی داشته و این مساله تا پایان پهلوی دوم مورد رصد قرار گرفته است.
بگفته این پژوهشگر موسیقی، از جنبه موسیقی شناسانه، دست ما برای قضاوت، تحلیل، بررسی و اظهار نظر دقیق تر از زمان بعد از اسلام به علت وجود همین رسالات پر است.
وی با اشاره به اینکه کتاب مقاصد الادوار رساله ای در حوزه موسیقی است که در قرن دهم هجری به همت محمودبن عبدالعزیزبن عبدالقادر مراغی تالیف شده است، اظهار داشت: با عنایت به این که در اثر گذر زمان تغییراتی در این رساله به وجود آمده بود، ضرورت داشت تا اصلاحاتی در آن صورت گیرد که این مهم با همراهی سه نفر از محققان حوزه موسیقی شامل سید حسین میثمی، محمد میرزایی و ابوالفضل (چکاد) زنده بودی و همراهی دانشگاه هنر ایران به چاپ رسید.
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به این که هیچ سند شنیداری در مورد موسیقی از قبل از دوران قاجار وجود ندارد، اظهار داشت: آن چه از قبل از قاجار باقیمانده عمدتا در قالب رسالات، یادداشت ها، سفرنامه ها، دیوارنگاره ها و کتیبه ها که طبیعتاً در اثرگذر زمان تغییراتی در آنها رخ داده است.
زنده بودی با اشاره به اینکه رسالات را به صورتی می توان نظریه موسیقی قبل از دوران قاجار توصیف کرد، اضافه کرد: آن چه که باید به آن توجه داشت این است که موسیقی قبل از دوران قاجار دارای نظام دستگاهی نبوده و بصورت مقامی اجرا می شده است؛ بدین سبب یکی از با اهمیت ترین اسنادی که از آن زمان در اختیار ما قرار دارد و برای ما باقیمانده همین رسالات موسیقی است.
به نقل از ایشان، عمده این رسالات موسیقی در نهضت ترجمه ایران دوره عباسی نوشته شده اند و با بزرگانی مانند فارابی، ابن سینا، صفی الدین اورموی، عبدالقادر مراغه ای و قطب الدین شیرازی به اوج می رسند.
زنده بودی، عمده ترین موضوعات این رسالات را نظام اجرائی موسیقی کلاسیک ایرانی تا پیش از دوران قاجار عنوان نمود و افزود: در آن دوران موسیقی به دو بخش تالیف و ایقاع تقسیم می شده است که در بحث تالیف با مفاهیم در رابطه با عنصر صوت همچون فواصل و کشش ها مواجهیم و در بحث ایقاع نیز با ضرب قطعات سر و کار داریم.
وی ادامه داد: در فصل های مختلف این رسالات به مفاهیم و تعاریفی مانند صوت، نغمه، فاصله گذاری، انگشت گذاری، تعداد و کوک سیم های انواع عود، تعداد و نوع مقام های اجرائی پرداخته شده است.
مصحح کتاب مقاصد الادوار در ادامه سخنان خود اظهار داشت: در آن دوران طبیعتاً نُت نِگاری وجود نداشته و فواصل بر طبق آوانگاری ابجد نوشته شده و دورهای ریتمیک مانند ثقیل اول، ثقیل ثانی، رَمَل و... نیز بر طبق نظام عروضی ادبیات شکل گرفته است.
زنده بودی در جواب این که چه ضرورت و کارکردی از تصحیح رسالات موسیقی در عصر حاضر وجود دارد، اظهار داشت: مطالعه این رسالات یک هویت کلی از نظام اجرائی موسیقی کلاسیک دوران پیش از قاجار را به ما ارائه می دهد؛ گو اینکه برای تصحیح این کتاب از سه نسخه استفاده شد و بیش از سه سال هم بازنویسی و تصحیح آن به اتمام رسید.
به گزارش آتلیه دات کام به نقل از ایسنا و به نقل از روابط عمومی فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، ابوالفضل زنده بودی، موسیقیدان جوان شیرازی، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد اتنوموزیکولوژی(قوم موسیقی شناسی) از دانشگاه هنر ایران است که با نام هنری چکاد زنده بودی شناخته می شود. از ایشان به جز کتاب تاریخ موسیقی ایران از اساطیر تا پهلوی و مقاصد الادوار، کتاب دیگری به « تاریخ موسیقی ایران و تاثیر ظهور اسلام بر آن» نیز وارد بازار نشر شده است.




منبع: آتلیه دات كام